Skrzyński Aleksander h. Zaremba (zm. ok. 1674), poseł na sejmy, kasztelan brzeziński. Pochodził z rodziny osiadłej w ziemi wieluńskiej, pisał się ze Skrzynna. Był synem Adama (zm. 1651), od r. 1650 kaszt. spicymirskiego, i Katarzyny z Bykowskich.
Działalność w samorządzie szlacheckim woj. sieradzkiego rozpoczął S. na początku l. pięćdziesiątych XVII w. Na sejm nadzwycz. w Brześciu Lit. w r. 1653 posłował ze swojego województwa. Podczas najazdu szwedzkiego przystąpił do zawiązanej w obronie króla Jana Kazimierza w kwietniu 1656 pod laską woj. Jana Koniecpolskiego konfederacji szlachty sieradzkiej. Zapewne na początku t.r. otrzymał urząd stolnika wieluńskiego, zaś 18 VI 1657 wojskiego łęczyckiego. Na sejmie 1658 po raz pierwszy reprezentował S. woj. łęczyckie. We wrześniu t.r. wszedł do sądów skarbowych tego województwa, a w styczniu r.n. wybrano go na komisarza wojewódzkiego do rozmów z dowódcami posiłkowych oddziałów cesarskich, stacjonujących w woj. łęczyckim, w sprawie ich zakwaterowania i utrzymania. Został też delegowany do udziału w rozsądzaniu przez sąd przy dowódcy wojsk cesarskich sporów między szlachtą a wojskiem. W r. 1660 ponownie delegowany do sądów skarbowych swojego województwa, uczestniczył w sejmikach łęczyckich poświęconych tym sprawom. Był posłem na sejm w r. 1661. Po raz kolejny posłował na sejm 1665 r. i odniósł się na nim krytycznie do obrad poprzedniego sejmu (1664/5) pod laską Jana Gnińskiego i do sądu nad marszałkiem w. kor. Jerzym Lubomirskim. Występując niezwykle gwałtownie przeciw J. Gnińskiemu i innym stronnikom dworu (wg diariusza, miał «brodą trząść, zębami zgrzytać, szablą trzaskać») oskarżył ich o zdradę «szlacheckich wolności». Wraz z innymi opozycjonistami nie dopuścił do mianowania deputatów do komisji skarbowej. Zapewne z racji pełnionej funkcji wojskiego łęczyckiego nie wziął czynnego udziału po stronie J. Lubomirskiego w wojnie domowej. W r. 1666 po raz kolejny wszedł do sądów skarbowych woj. łęczyckiego.
Dn. 15 II 1667 otrzymał S. nominację na kaszt. brzezińskiego; ogłosił ją 16 III t.r. podkanclerzy kor. Andrzej Olszowski podczas obrad sejmu. We wrześniu 1668 sejmik łęczycki powierzył S-emu komendę nad pospolitym ruszeniem województwa (popis pospolitego ruszenia nie doszedł jednak do skutku). W r.n. został S. jednym z administratorów czopowego woj. łęczyckiego. Na zjeździe w Łęczycy 17 VIII 1671, na którym szlachta tego województwa uchwaliła pospolite ruszenie w obronie majestatu króla Michała Korybuta, powierzono mu komendę nad pospolitym ruszeniem pow. łęczyckiego. Na pierwszym sejmie 1672 r. w swoim wotum w senacie opowiedział się za pospolitym ruszeniem wg konstytucji z r. 1621. Domagał się także, aby elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm udzielił Rzpltej należytych posiłków, zgodnie ze swoimi zobowiązaniami lennymi. W konflikcie dworu z malkontentami opowiadał się po stronie króla, w kwietniu t.r. uczestniczył w sejmiku łęczyckim, deklarującym gotowość zbrojnego wsparcia Michała Korybuta przeciw opozycji. W listopadzie t.r. wziął udział w obradach szlachty łęczyckiej, ciągnącej do obozu królewskiego pod Gołąb. Na sejmiku łęczyckim w kwietniu 1673, któremu S. prezydował wraz z wybranym przez uczestników marszałkiem Janem Wincentym Brodzińskim, szlachta wezwała go, aby swymi uniwersałami zachęcił obywateli pow. orłowskiego i brzezińskiego do rychłego składania uchwalonych podatków.
S. posiadał zapewne Skrzynno w ziemi wieluńskiej i Jerwonice w pow. szadkowskim w woj. sieradzkim. Zmarł, jak się wydaje, na początku 1674 r. (wymieniany w aktach sejmikowych łęczyckich jeszcze w grudniu 1673). Z małżeństwa z Anną z Szamowskich pozostawił synów: Wawrzyńca, chorążego łęczyckiego, który odziedziczył Jerwonice, Jana (zob.) i Stanisława, określanego w herbarzach jako kaszt. brzeziński (nie występuje w spisach urzędników łęczyckich), oraz córki Petronellę i Barbarę.
Niesiecki; Żychliński, XX; Urzędnicy, II/2; – Kłaczewski W., W przededniu wojny domowej w Polsce. Walka sejmowa z l. 1664–1665, L. 1984 s. 119, 200 (w indeksie występuje błędnie tylko kaszt. brzeziński Stanisław Skrzyński); Ochmann S., Sejmy l. 1661–1662, Wr. 1977 s. 249; – Chrapowicki J. A., Diariusz, cz. 2 Wyd. A. Rachuba, T. Wasilewski, W. 1988; Pisma do wieku Jana III, II; Temberski, Roczniki; – AGAD: Arch. Branickich z Suchej rkp. 42/56 s. 206–207; B. Jag.: rkp. 6227 s. 38; B. PAN w Kr.: rkp. 8327 k. 587, 703, 706, 720, 736, 826, 849, 850, 886, 903, 957–958, 1006, rkp. 8328 k. 71–72, 101, 146, 152, 186–187, 243, 286.
Mirosław Nagielski